Pruszczańskie cmentarze dawne i obecne. Śladem historii po nekropoliach Pruszcza Gdańskiego

Jak zaznaczają nasi rozmówcy, najstarszym z miejsc pochówków, o których będzie mowa jest niegdysiejszy cmentarz ewangelicki w Pruszczu. Czas jego powstania datowano na XVII stulecie. Znajdował się wokół terenu dawnego kościoła ewangelickiego - obecnie katolickiego pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego.

- Obecnie reliktami dawnego cmentarza są ceglane ogrodzenie, brama cmentarna z 1648 z inskrypcją, niewielka, pochodząca z drugiej połowy XIX stulecia również wzniesiona z cegły kaplica przedpogrzebowa - mówi Bartosz Gondek. - Ciekawostką są zachowane dwa pomniki nagrobne – kamień umieszczony na postumencie z wyrytą na nim inskrypcją, która upamiętnia Eugena Johsta (1878 – 1933) oraz znacznych rozmiarów płyta nagrobna – pozostałość grobowca rodzinnego.

Warto również wspomnieć o jeszcze jednym miejscu pochówku, którym był niezachowany cmentarz choleryczny – zmarłych w wyniku epidemii cholery w 1831 r. mieszkańców Pruszcza i okolic (łącznie 80 osób) upamiętniał niegdyś wysoki żeliwny krzyż.

Kolejnym nieistniejącym już obiektem jest dawny cmentarz katolicki otwarty w 1926 roku, który znajdował się przy dzisiejszej ulicy Wita Stwosza. Obecnie jego teren jest uporządkowany, a o grzebalnym charakterze miejsca przypomina m.in. zachowana lipowa aleja poprzeczna, murowana cmentarna brama oraz metalowy krzyż z informacyjną tabliczką.

- Dziś ma on również charakter szczególnego miejsca pamięci – na jego terenie znajduje się pomnik upamiętniający ofiary Katynia - których potomkowie mieszkają również w Pruszczu - w formie betonowego obelisku o nieregularnej powierzchni z umieszczonym w centralnym punkcie przedwojennym orłem - dodaje Marek Kozłow.

W Pruszczu znajdują się także dwie użytkowane po dziś dzień nekropolie – jedna przy ulicy Spokojnej oraz druga najnowsza przy ulicy Cichej.

- Pierwszy z wyżej wymienionych cmentarzy jest miejscem spoczynku osób szczególnie zasłużonych dla Pruszcza jak ksiądz Prałat Józef Waląg (1910 – 1997) oraz historyk i autorka cennych publikacji z dziejów regionu Józefa Krośnicka, w tym samym grobie spoczywa także jej małżonek Jerzy Krośnicki. Znajdują się tu także mogiły żołnierskie np. grób mjra pilota Stanisława Książkiewicza (1929 – 2008) uczestnika ruchu oporu zgrupowania AK „Ponury” w latach 1943 – 1944 ps. Stach - opowiada Bartosz Gondek.

Najnowszy cmentarz komunalny przy ulicy Cichej został właśnie zmodernizowany i poważnie rozbudowany, dzięki czemu przez kolejne dziesięciolecia będzie służył mieszkańcom. Znajduje się tam również tablica upamiętniająca z nazwiskami osób pochowanych na zlikwidowanym już cmentarzu przy Wita Stwosza.