Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Pruszczu Gdańskim. Jeden z najstarszych zabytków miasta na zdjęciach! Poznaj jego historię

Jakub Cyrzan
Jakub Cyrzan
Przechodzimy koło niego każdego dnia. Historia pruszczańskiego kościoła sięga kilkuset lat. Dziś przytaczamy jego historię i ukazujemy zdjęcia - te aktualne, jak i te na starych grafikach sprzed nawet stu lat!

Pruszcz Gdański. Bogata historia kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Jeden z najstarszych zabytków w mieście został zbudowany w 1367 r. jako kościół rzymskokatolicki. Niespełna sto lat później w 1460 roku w Pruszczu Gdańskim wybuchł potężny pożar, a dach i wnętrze kościoła zostało poważnie zniszczone. Już 6 lat później świątynia została odbudowana. Później zabytkowy budynek ucierpiał jeszcze m.in. podczas walk Stefana Batorego z Gdańskiem w 1577 r. Brama cmentarna znajdująca się na osi głównego wejścia do kościoła została wzniesiona w 1648 r. Co ciekawe, od ok. 1585 r. (czasy reformacji w całej Europie), obecny kompleks parafialny został przejęty przez ewangelików. Byli to w zdecydowanej większości Niemcy, zamieszkujący wówczas tereny Pomorza. W tych czasach pruszczańscy katolicy na nabożeństwa dojeżdżali do Łęgowa lub Gdańska. Taki stan rzeczy trwał aż do roku... 1945, kiedy do kościoła powrócili katolicy. Czasy największych remontów świątyni przypadają na lata 1742 oraz 1831. To właśnie podczas tego ostatniego, na kościelnej wieży przy obecnej ul. Wojska Polskiego pojawił się zegar, widoczny (choć nie w oryginalnym zarysie) do dnia dzisiejszego.

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Pruszczu Gdańskim. Jeden z...

Zabytkowy ołtarz z Pruszcza w Muzeum Narodowym w Warszawie

Przez blisko 400 lat (od 1578 do 1945 r.) w kościele znajdował się jeden z najbardziej okazałych na skalę kraju ołtarzy, przypisywany autorstwu Colyna de Coter'a, niderlandzkiego, renesansowego malarza. Dziś dzieło to możemy podziwiać w Muzeum Narodowym w Warszawie, do którego trafił po zakończeniu II wojny światowej. Od lat 80' lokalni działacze samorządowi, jak i sama parafia, starają się o powrót ołtarza do pruszczańskiej świątyni. Z biegiem lat kościół zmieniał się, a jego dawne, średniowieczne wyposażenie ulegało przekształceniom. W 1728 r. zbudowany został prospekt organowy, autorstwa gdańszczanina - Andrzeja Hildebrandta. Sam mechanizm instrumentu pochodzi z XVIII wieku. Organy wyposażone zostały w figury aniołków z gwiazdeczkami i dzwoneczkami, które poruszają się w czasie gry.

Trudne czasy komunizmu

W latach 20' XX wieku w Pruszczu Gdańskim zdecydowano się na budowę katolickiego kościoła pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Po wojnie proboszcz tej parafii stał się administratorem kościoła mieszczącego się obecnie przy ul. Wojska Polskiego. Wówczas w parafii odbywały się tzw. msze św. szkolne dla uczniów. Jak relacjonuje obecny proboszcz świątyni, taki stan rzeczy miał być podyktowany tym, "by komuniści nie mówili, że w świątyni nic się nie dzieje, że stoi pusta i jest niepotrzebna". Tym samym obecny kościół Podwyższenia Krzyża Świętego zyskał miano „szkolnego”. Po wojnie jednym z administratorów obecnej parafii był ks. Józef Waląg, kapłan niezłomny, kapelan Armii Krajowej, działacz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” i więzień stalinowski. Opozycyjne wobec całego Kościoła w Polsce władze komunistyczne, nie zgadzały się na powołanie nowej parafii w Pruszczu. W 1972 r. nastąpiło co prawda oddzielenie kościoła pw. MBNP od dzisiejszej świątyni pw. Podwyższenia Krzyża, jednak na "oficjalnego" proboszcza lokalni parafianie musieli czekać aż do 1986 r. Wówczas funkcję tę objął ks. prałat Stanisław Łada, będący proboszczem do dnia dzisiejszego.

Pruszcz i powiat gdański. Tak wyglądało tu dawniej. Niezwykł...

Czasy współczesne kościoła

Obecnie z pierwotnego gotyckiego wyposażenia świątyni zachowało się niewiele. Najstarszą zachowaną częścią kościoła jest XIV-wieczne prezbiterium. Na ścianach północnej i wschodniej znajdują się fragmenty fresków pochodzące z XV wieku. Po lewej stronie tabernakulum znajduje się rzadkie malowidło wniebowzięcia przez aniołów Marii Egipcjanki. W pełni zachował się także piękny prospekt organowy. Po północnej stronie świątyni do dziś podziwiać możemy neogotycką kostnicę z drugiej połowy XIX w. Zobaczcie zdjęcia kościoła zrobione w czasach współczesnych, a także te z dawnych pocztówek i grafik!

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na pruszczgdanski.naszemiasto.pl Nasze Miasto