Elektrownia wodna w Łapinie w naszym obiektywie. Pierwsze promienie słońca padały na Radunię |ZDJĘCIA

Elektrownię Wodną Łapino wybudowano w 1927 roku jako piątą elektrownię wodną na rzece Raduni. Właścicielem nowej elektrowni był Senat Wolnego Miasta Gdańska, choć pierwotnym inwestorem przedsięwzięcia był Ferdynand Schichau. Po przegranym procesie zmuszony był on oddać inwestycję Senatowi WM Gdańska.

Elektrownia ta jest pierwszą najwyżej położoną elektrownią kaskady zwartej elektrowni na rzece Radunia. Jest zbiornikową elektrownią przy zaporową. Zbiornik elektrowni pracuje z wyrównaniem pół dobowym i został utworzony poprzez zamknięcie wylotu doliny rzeki Raduni zaporą ziemną.

W wyniku budowy zapory i spiętrzenia rzeki, pod wodą znalazła się stara papiernia, tartak, las, droga oraz kilka zabudowań gospodarczych. Woda spiętrzona w zbiorniku za pomocą rurociągu żelbetowego biegnącego w korpusie zapory jest doprowadzana do podziemia budynku siłowni, gdzie łączy się on z rurociągiem stalowym rozprowadzającym wodę do czterech turbin Francisa w poziomym układzie wału, tworzących w raz z generatorami dwa hydrozespoły. Turbiny te pracują w układzie „tandem” tzn. dwie turbiny - każda w osobnej spirali napędzają wspólny wał sprzężony bezpośrednio z generatorem synchronicznym. Turbiny te zostały wyprodukowane w zakładach Schichau Elbing w 1925 roku.

W elektrowni Łapino, prawdopodobnie po raz pierwszy na ziemiach polskich w tej skali, zabudowano rurociągi stalowe wykonane w technologii spawania elektrycznego, zaledwie w kilka lat po wynalezieniu i wdrożeniu tej metody łączenia metalowych elementów konstrukcyjnych.

Niezwykle oryginalnym i unikatowym urządzeniem inżynierskim jest jaz burzowy, znajdujący się po lewej stronie elektrowni. Jaz ma zamknięcie segmentowe samoczynne z przeciwwagą. Podobne zamknięcia jazów stosowano w elektrowniach szwajcarskich i hiszpańskich na początku lat dwudziestych. Jaz wyposażony jest dodatkowo w klapę lodową. Poniżej jazu znajduje się czterostopniowa kaskada odprowadzająca wodę do kanału odpływowego elektrowni. Rozwiązanie to pozwala na samoczynne odprowadzenie nadmiaru wód dopływających do zbiornika w przypadku wystąpienia gwałtownych obfitych opadów deszczu czy w okresie gwałtownego spływu wód roztopowych jednocześnie chroniąc zaporę ziemną przed przepiętrzeniem, które może być przyczyną jej uszkodzenia przez rozmycie korony obwałowania.

Łapino było jedną z elektrowni najbardziej zniszczonych w trakcie działań wojennych. Odbudowa i uruchomienie nastąpiło zimą 1945 roku przez ekipę kierowaną przez prof. Alfonsa Hoffmanna. Zniszczony od bomb lotniczych jaz burzowy został ostatecznie naprawiony i doprowadzony do pierwotnej sprawności dopiero w roku 2001.

Źródło: www.energa-oze.pl