Wspólne gotowanie żułwskich potraw i projekcja filmu o lokalnych historiach. To oznacza Dzień z Biblioteką na Żuławach |ZDJĘCIA

Ośrodek Kultury, Sztuki i Biblioteka Publiczna Gminy Pruszcz Gdański zorganizowała Dzień z Biblioteką na Żuławach. Pretekstem do tego było zamiłowanie do literatury nie tylko pracowników bibliotek, ale przede wszystkim mieszkańców.

Dzień z biblioteką był po to, aby pokazać jak wiele działań można robić wspólnie.

- Niewiele trzeba, aby tworzyć i budować relacje. Na każdym możliwym poziomie. Z dziećmi, z młodzieżą, między sobą – mówi Wioletta Toruńczak, kierownik ds. Biblioteki Publicznej i Mediateki. - Nasze role społeczne, organizacje w których działalność się angażujemy, instytucje w których pracujemy, są po to, aby zwiększać możliwości naszego działania. I dlatego razem zawsze można zrobić więcej, zwłaszcza jak łączy nas miejsce, gdy jesteśmy blisko siebie. Budując mniej lub bardziej formalne partnerstwa tworzymy nową jakość, co wykazujemy w projekcie "Kierunek - Kulturalne Żuławy".

W wiślińskiej Bibliotece na Żuławach dzień zaczął się rankiem. “Raptularz Żuławski, czyli Sekretny dziennik poszukiwacza skarbów” Marty Koperskiej- Kośmickiej to niewielka książeczka, która może być pierwszym przewodnikiem po Żuławach nie tylko dla najmłodszych. Choć właśnie do nich jest ona kierowana.

To właśnie ta książka była pretekstem do spotkania z dziećmi klas pierwszych ze Szkoły Podstawowej. Laubzekin, gmerk, paltrak, koźlak, depresja - dzieci zapoznały się z podstawowymi pojęciami charakterystycznymi dla Żuław. Usłyszały o specyfice tutejszej przyrody i historii. Najmłodsi potrzebują podziałać to dostały również zadanie do wykonania - musiały samodzielnie “powołać” wiatrak, próbując jednocześnie swoich sił w jego uruchamianiu. To było wyzwanie - trzeba było mierzyć, liczyć, zabezpieczać ściany, tak zmontować śmigło, aby chciało się kręcić. Ale dzieci wiedziały jak to zrobić, aby było dobrze.

“Hobbit” J.R.R. Tolkiena to klasyka gatunku fantasy. Po raz pierwszy wydana w 1937 wciąż wciąga i rozpala wyobraźnię czytających. Doczekała się wielu adaptacji filmowych. Jej fabuła i postacie są kanwą wielu gier karcianych, planszowych, video. Tolkien opowiada o wyprawie krasnoludów i towarzyszącego im hobbita Bilbo Bagginsa do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej Góry. Celem jest odzyskanie skarbów oraz dawnej siedziby Kransoludów.

- Hobbit jest postacią literacką powszechnie znaną, nie tylko, dlatego że mistrzowska fabuła broni się latami, ale również dlatego, że od lat jest lekturą szkolną. Jedną z najbardziej lubianych. Z tego powodu zaprosiliśmy hobbita na nasze żuławskie drogi. Zaproszenie zostało przyjęte, więc wspólnie ruszyliśmy poszukiwać skarbów – opowiada Wioletta Toruńczak. - Hobbit poruszał się w towarzystwie trzech drużyn. Każda z nich miała swojego opiekuna i przewodnika. Rywalizowały ze sobą, zbierając po drodze złoto. Złoto było za zasługi. Aby je otrzymać należało znać odpowiedź na pytania, które pojawiały się w drodze. Sukces osiąga się poprzez współpracę. Dlatego młodzi konsultowali odpowiedzi między sobą i wybierali taką, którą wspólnie uznali za właściwą. Z dużym zaangażowaniem zabrali się za tłumaczenie fragmentu tekstu na pismo runiczne - Tolkien je bowiem ujawnił. My też. Młodzież cieszyła się z każdej bryłki złota, którego przybywało w sakwach po każdej rozwiązanej zagadce. Była skrupulatna jak prawdziwe Krasnoludy.

Po dotarciu do Góry, czyli na przystań kajakową w Lędowie, po 1,5 godzinnej wędrówce, strudzeni wędrowcy mieli chwilę na odpoczynek. Ognisko, kiełbaski, ciepła herbatka i projektowe cukierki pozwoliły odzyskać utraconą energię. A była jeszcze potrzebna.

Trasę wędrówki oznaczyli i zabezpieczyli strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Wiślinie. Jako specjaliści od obchodzenia się z ogniem, przygotowali ognisko i dbali o to, aby nikt do niego nie wszedł.

- Gdy wszystkie drużyny dotarły na miejsce, po tym jak wędrowcy odzyskali siły, zaczęła się rywalizacja sprawnościowa. Strażacy wykorzystując swój profesjonalny sprzęt przygotowali zestaw ćwiczeń początkującego strażaka – tłumaczy kierownik Mediateki. - A że tu żartów nie ma, to trzeba było przypomnieć sobie co to jest dyscyplina, porządek i szybkie myślenie. Drużyny dalej rywalizowały zdobywając kolejne bryłki złota.

Zwyciężyła drużyna, która w rzeczywistości szkolnej jest klasą VIIb. Uzbierała najwięcej złota i wymieniła je na to co lubi najbardziej, czyli na słodkości.

Podczas Dnia z Żuławską Biblioteką odbyło się także spotkanie autorskie Artura Wasielewskiego. “Kulinaria Żuławskie” jest to publikacja, która nie jest typową książką kucharską ze zbiorem przepisów kuchni regionalnej. To książka o poszukiwaniu korzeni, z szerokim wprowadzeniem, przedstawieniem kontekstu kulturowego i historycznego. W której każda prezentowana potrawa ma swoją osobną historię, wiąże się z nią jakaś ciekawostka lub anegdotka. Uzupełnieniem bogatej treści są piękne ilustracje, które zachęcają do gotowania, pieczenia i próbowania.

- Od znalezienia tej publikacji zaczęliśmy planować Wieczór z Biblioteką na Żuławach – wspomina Wioletta Toruńczak. - Na temat Żuław pisze się coraz więcej, ten mało znany region staje się coraz bardziej rozpoznawalny. Jest to efekt pracy wielu ludzi, ich pasji poszukiwania, odkrywania, odtwarzania i umiejętności dzielenia się wiedzą. W dziale regionalnym naszych bibliotek znajdują się publikacje naukowe, popularnonaukowe, historyczne, przyrodnicze, obyczajowe, albumy fotograficzne, ale również książki takie jak “Kulinaria Żuławskie”.

Kuchnia jest ważnym elementem kultury regionalnej. Jednym z najbardziej powszechnych, dla każdego dostępnym i stosowanym. Chętnie poznajemy i odtwarzamy stare przepisy. Jadąc w nowe regiony poszukujemy restauracji gdzie możemy spróbować coś tradycyjnego.

Tradycyjna kuchnia żuławska jest dość prosta. Czerpała z wielokulturowości charakterystycznej dla tego regionu. Dlatego z upływem lat ewoluowała i jest to proces, który cały czas ma miejsce.

Podczas spotkania literackiego autor opowiadał nie tylko o poszukiwaniach, jakie prowadził, aby odtworzyć tradycyjną kuchnię żuławską, ale również o swojej pasji do regionu, o domach podcieniowych i o tym jak znikają one z krajobrazu żuławskiego, o trudnej historii i unikalnej przyrodzie.

Rozmowa o kulinariach była poprzedzona warsztatami kulinarnymi. Przy wspólnym stole roboczym spotkał się autor książki z przedstawicielami Koła Gospodyń Wiejskich w Wiślinie, sołtysami Wiśliny i Mokrego Dworu, bibliotekarkami z OKSIBP oraz innymi zainteresowanymi osobami. Efektem tych warsztatów była zupa klopsowa. Wcześniej zostały przygotowane również inne dania z książki, które zostały podczas spotkania literackiego opisane przez osoby je wykonujące i zweryfikowane przez autora. Stół żuławski, potrawy, które się na nim znalazły do degustacji to materiał do osobnej opowieści.

Na koniec Wieczoru z Biblioteką odbył pokaz filmu „Legendy Żuławskie”. Poszerzony został o relacje z planu filmowego stanowił idealne dopełnienie tego regionalnego wieczoru. Trzy różne legendy, przedstawiające raczej smutne historie, były pełne pięknych żuławskich krajobrazów, pól, dróg, rzek, pasów śródpolnych. Uczestnicy spotkania mogli dostrzec znajome domy podcieniowe, stare stodoły, znajome osoby grające w filmie - bo aktorzy to lokalni mieszkańcy, wybrani w castingu przez producentów.

Spotkaniu towarzyszyła również wystawa pn. “Utrwalić zanim zniknie”, która powstała po warsztatach z fotografii mobilnej w plenerach miejscowości Żuław Gdańskich.

Wieczór z Biblioteka na Żuławach był również pretekstem do przedstawienia działań zrealizowanych w projekcie "Kierunek - Kulturalne Żuławy", do przedstawienia partnerów i wprowadzenia do działań przyszłorocznych.

Projekt jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025.