Rzeźba nadwornego rzeźbiarza Adolfa Hitlera w gminie Trąbki Wielkie. Niezwykła historia zapomnianego dzieła. ZDJĘCIA

Przez wiele lat, od końca II wojny światowej, do 2012 roku rzeźba przedstawiająca kobietę z odkrytym biustem z niemowlęciem na ręku, stała zapomniana na terenie DPS Leśny w Zaskoczynie obrośnięta krzakami. Prawie nie było jej widać i nikt się nią nie interesował. Obiektem zarządzało Starostwo Powiatowe Powiatu Gdańskiego w Pruszczu Gdańskim.

Gdy dyrektorem DPS został Waldemar Dowgiert, zaczęto planować rozbudowę ośrodka. Dyrektor przedarł się przez krzaki i zaczął z bliska oglądać kamienną postać. Zwrócił uwagę na podpis artysty, ale nie chciał wierzyć, że pod oknem jego gabinetu stoi tak słynna rzeźba. Zaprosił do Zaskoczyna wojewódzkiego konserwatora zabytków, który potwierdził autentyczność dzieła. Macierzyństwo trafiło na listę zabytków.

Od razu zaczęto dyskutować, jak wyeksponować dzieło sztuki światowej sławy artysty. Władze Pruszcza Gdańskiego przedstawiły propozycję, aby ponadnaturalnej wielkości rzeźba stanęła w centralnej części Pruszcza Gdańskiego, nieopodal głównej ulicy, naprzeciw Urzędu Miasta. Natomiast Błażej Konkol, wójt gminy Trąbki Wielkie uważał, że pomnik powinien zostać w Zaskoczynie, gdzie został ustawiony w 1942 roku.

Od 2015 roku rzeźbę Thoraka można już podziwiać stojąc na drodze powiatowej w Zaskoczynie. Została z powodzeniem przesunięta o 50 metrów w pobliże bramy wjazdowej do DPS. Można podejść bliżej, na teren ośrodka, ale po wcześniejszym uzgodnieniu z dyrektorem. W miejscu, gdzie stała wcześniej, zbudowano nowe skrzydło budynku Domu Pomocy Społecznej Leśny.

ZOBACZ TAKŻE: Radunia, jakiej nie znacie - historia rzeki przepływającej przez Pruszcz Gdański

Rzeźba ta wykonana została na wystawę w Monachium w 1940 roku. Nie wiadomo do końca dlaczego słynne dzieło trafiło w 1942 roku do Zaskoczyna, z dala od kulturalnych ośrodków ówczesnego państwa niemieckiego.

Ciekawy i do końca tajemniczy jest budynek stojący samotnie w ostępach leśnych. Zbudowany został na początku lat 30. ubiegłego wieku przez partię socjalistyczną, jako dom kolonijny dla dzieci z ubogich rodzin Wolnego Miasta Gdańska. Niezbyt długo obiekt służył dzieciom. Po dojściu Hitlera do władzy obiekt został przejęty przez nazistów i przekształcony w ośrodek kształcenia NSDAP. Na początku lat czterdziestych szkoła hitlerowskich kadr została przeniesiona z Zaskoczyna do Jankowa, w gminie Kolbudy. Brakuje jakichkolwiek dokumentów na temat przeznaczenia obiektu w następnych latach, do końca wojny.

Starsi mieszkańcy gminy Trąbki Wielkie, którzy nie chcieli ewakuować się przed zbliżającym się frontem, ani nie chcieli po wojnie wyjechać do Niemiec, mówili, że była tu filia hitlerowskiego instytutu rasy i do Zaskoczyna przyjeżdżały wybrane ochotniczki z różnych części III Rzeszy oraz wyróżniający się oficerowie z frontu. Z ich związków, pod nadzorem lekarzy rodziły się tak zwane dzieci Hitlera. Matka i ojciec nie mogli nic wiedzieć o losach swojego potomka, nawet po zakończeniu wojny. Niewiele z tych dzieci dowiedziało się w dorosłym wieku, że zostały poczęte, jako dzieci Hitlera. Pewnie dlatego słynna rzeźba Macierzyństwo stanęła przy budynku ukrytym w lesie, chociaż dostęp do obiektu był ściśle chroniony i dzieło sztuki nie było powszechnie dostępne. Podziwiały je raczej tylko ochotniczki i wyróżnieni żołnierze.

Po zakończeniu II wojny światowej dzieło nadal nie było wyeksponowane. Raczej zapomniane, w kępie krzaków. Przeznaczenie budynku zmieniło się zaraz po wojnie. Było tu dziecięce sanatorium chorób płucnych. Ludowe Wojsko Polskie przed wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 roku nakazało przesiedlić chorych na płuca do innych obiektów sanatoryjnych.

W pustym obiekcie powstał szpital wojskowy. Ofiar wśród wojskowych nie było, więc szpital polowy stał tylko w gotowości. Na dzieło Thoraka nikt nie zwracał uwagi. Po kilku latach powstał tu Dom Pomocy Społecznej Leśny dla kobiet. Obiekt był kilkakrotnie rozbudowany, a dzieło sprzed ponad siedemdziesięciu lat zostało zasłonięte.

W całej Polsce są tylko trzy dzieła tego rzeźbiarza - wyliczył Bartosz Gondek, rzecznik burmistrza Pruszcza Gdańskiego i badacz historii Pomorza.

- Ustka ma swojego Umierającego Wojownika. Mniej znaną pracą, do tego poważnie uszkodzoną, jest Wniebowstąpienie Hanusi, eksponowane przed Domem Hauptmanna w jeleniogórskim Jagniątkowie. Macierzyństwo z Zaskoczyna zasługuje na lepszy los, aniżeli jego autor, który kilka lat po wojnie odchodził z tego świata w depresji i osamotnieniu.

Czytaj także: Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Pruszczu Gdańskim. Jeden z najstarszych zabytków miasta na zdjęciach! Poznaj jego historię