Pruszcz Gdański. W Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych otworzono wystawę o ks. Józefie Walągu

Nie bez przyczyny wystawa o księdzu Józefie Walągu, kapelanie niezłomnym stanęła w Pruszczu Gdańskim, niemal kilka kroków od parafii księdza. To tu pełnił od roku 1957 wieloletnią pracę duszpasterską. W uroczystym otwarciu ekspozycji przybliżającej postać duchownego niezłomnego wzięli udział burmistrz miasta Janusz Wróbel, przewodnicza Rady Miasta Pruszcz Gdański, dyrektor IPN Gdańsk prof. Mirosław Golon, naczelnik OBEN IPN Krzysztof Drażba oraz autor wystawy dr Jan Hlebowicz. Przybyli także księża pruszczańskich parafii - ks. kanonik Krzysztof Sroka z parafii pw. Bł. Michała Kozala B. i M., ks. proboszcz Piotr Majewski z parafii pw. MB Nieustającej Pomocy, posłanka Magdalena Sroka oraz mieszkańcy.

- To najodpowiedniejsze miejsce na tę wystawę. Ksiądz Waląg siłą rzeczy często bywał na tej ulicy. A dzisiejsza wystawa nie miałaby miejsca, gdyby nie pruszczanin Jan Hlebowicz i książka, którą kilka lat temu napisał o księdzu Walągu - powiedział Janusz Wróbel, burmistrz Pruszcza Gdańskiego.

Dyrektor IPN Gdańsk podkreślił z kolei, że jedną z podstawowych misji Instytutu Pamięci Narodowej jest przywracanie pamięci o postaciach, które nie funkcjonują w powszechnej świadomości historycznej i społecznej Polaków, w tym mieszkańców Pomorza Gdańskiego.

- Jedną z takich osób jest ks. Józef Waląg, którego życiorys łączy ze sobą północ z południem Polski. Bardzo się cieszę, że możemy przypomnieć tę postać w tak ważną rocznicę, bo dzisiejsza rocznica 19 października, od 37 lat nawiązuje do męczeńskiej śmierci księdza Jerzego, stała się cztery lata temu takim dniem pamięci wszystkich księży niezłomnych, wszystkich księży, którzy poświęcili swoje życie dla ojczyzny - powiedział prof. Mirosław Golon. - Ksiądz Waląg przeżył, ale trzykrotnie co najmniej w swoim życiu stawał przed śmiercią, poświęcając się dla ojczyzny. To piękny życiorys kapłana, kapelana, żołnierza walczącego, i z Niemcami, i z ukraińskimi nacjonalistami, i z komunistami, tak sowieckimi, jak i tymi w krajowym wydaniu, cierpiącego przez długie lata. Jeszcze parę lat po wojnie więziony, tutaj dopiero znalazł ukojenie, uspokojenie. Ta wystawa stoi także w katedrze w Oliwie. Wspominamy dziś księży męczenników szczególnie związanych z naszym regionem. Jest tam ksiądz Rogaczewski z parafii Chrystusa Króla, ksiądz Bronisław Komorowski z parafii Świętego Biskupa Stanisława, jest także ksiądz Górecki z parafii we Wrzeszczu. Mamy łącznie 30 kapelanów, którzy oddali życie i są pochowani na najważniejszej w naszej części regionu pomorskiego nekropolii, jaką jest cmentarz zaspiański. Tam na Zaspie, na cmentarzu ofiar II wojny światowej wśród ok. 2 tysięcy zidentyfikowanych z imienia i nazwiska ofiar, mamy 30 kapłanów.

- Tu mamy kapłana, który ocalał, przeżył i służył miastu przez długie lata. Ta wystawa bardziej jest skoncentrowana na tym, co było wcześniej. Zawdzięczamy to dr. Jankowi Hlebowiczowi. Mamy nadzieję, że dzięki tym dwóm wystawom, tutaj i w Oliwie, ten kapłan stanie się postacią lepiej znaną, który nas może gdzieś poprowadzić. W tym celu wspominamy właśnie wielkie postacie, postacie zasłużone, które stanęły przez bardzo ciężkimi wyborami, sytuacjami. Nie wszyscy są w stanie takie bohaterskie postawy przyjąć, jak oni. Ksiądz Józef Waląg to zrobił. Nie zostawił swoich współtowarzyszy walki, wstąpił do powojennej konspiracyjnej organizacji, jaką było Wolność i Niezawisłość. Wiara w Boga i obrona wiary była jego celem i dewizą życiową. Dla nas to jest bohater II wojny światowej, bohater antykomunistycznej konspiracji niepodległościowej okresu powojennego, którego trzeba popularyzować w całej Polsce, żeby był znany nie tylko w Pruszczu Gdańskim.

Przybyłym postać księdza przybliżył autor wystawy.

- Ks. Józef Waląg urodził się w 1910 roku w małopolskiej wsi Moszczenica. Od 1942 r. był kapelanem ZWZ-AK. W parafii Łukawiec organizował samoobronę przed Ukraińską Powstańczą Armią. Od stycznia 1946 r. należał do Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Był więziony przez komunistyczne władze - opowiada dr Jan Hlebowicz, autor wystawy oraz autor książki o księdzu Walągu "Ksiądz w smoczej jamie". - Pod zmienionym nazwiskiem wyjechał do Gdańska. Został dyrektorem zwalczanego przez komunistów kościelnego Caritasu. Związany z parafiami w Gdańsku-Oliwie, Sopocie, Pszczółkach, Koźlinach i Krzywym Kole. Przez dekady współtworzył życie religijne i społeczne w Pruszczu Gdańskim. Zmarł w 1997 r. Długie lata parafianie nie znali szczegółów z konspiracyjnej przeszłości swojego proboszcza. Ksiądz nie mówił o tej części swego życia. Aby je poznać, odbyłem wędrówkę w jego rodzinne strony oraz wiele rozmów.

- Jeśli ta wystawa się państwu spodoba - zwrócił się do mieszkańców Hlebowicz - to mówcie o niej nie tylko swoim najbliższym, przyjaciołom, członkom rodziny, ale mówcie też dzieciom i wnukom, którzy już księdza Waląga nie pamiętają, żeby ta osoba, którą mijają na tabliczce z ulicą, mówiła coś więcej, niż tylko samo imię i nazwisko.

Finisaż wystawy nastąpi 11 listopada w Święto Niepodległości. Tego dnia będzie miał premierę film dokumentalny o księdzu Walągu. Jest on efektem współpracy miasta, Fundacji Kulturalne Pomorze i IPN.