O przeciwdziałaniu zmianom klimatu rozmawiamy z Januszem Wróblem, burmistrzem Pruszcza Gdańskiego

Zmiany klimatu to globalny problem. Jak samorząd Pruszcza Gdańskiego dba o czyste powietrze?

Rzeczywiście o problemie zmian klimatycznych i zanieczyszczenia powietrza w ostatnim czasie bardzo dużo się mówi. Skutki zmian klimatu widoczne są już praktycznie dla każdego. Nie są już tylko ostrzeżeniem, stały się faktem. O czyste powietrze w Pruszczu Gdańskim dbamy praktycznie od zawsze. Wiele działań, począwszy od budowy i remontów dróg, a także termomodernizacji budynków publicznych czy modernizacji oświetlenia ulicznego to zadania ciągłe, które wykonujemy od wielu lat. Wspieranie transportu publicznego poprzez rozbudowę infrastruktury pieszej i rowerowej, tj. budowa ścieżek rowerowych, czy wyposażenie przestrzeni publicznych w stojaki rowerowe, budowa Park&Ride przy dworcu, to inwestycje, które mają zachęcić mieszkańców do porzucenia samochodów na rzecz komunikacji zbiorowej i rowerowej a tym samym przekładają się na obniżenie zanieczyszczenia powietrza w mieście.

Ponadto w ubiegłym roku przystąpiliśmy do porozumienia z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku, w ramach którego przyjmujemy i pomagamy złożyć wnioski o dofinansowanie w projekcie „Czyste powietrze”.

Również i tym programem zainteresowanie mieszkańców jest spore, od początku stycznia przyjęliśmy 14 wniosków. Prowadzimy również akcje edukacyjne wśród mieszkańców naszego miasta, które poruszają tematykę związaną z ochroną powietrza. Począwszy od Żółtej kartki, którą każdy może wręczyć sąsiadowi spalającemu odpady, czy za tak zwane palenia od góry w domowych piecach.

Wśród najmłodszych mieszkańców znana i lubiana akcja Listy dla Ziemi, w której dzieci i młodzież, w formie listów, zachęcają dorosłych do proekologicznych działań na rzecz natury, w tym między innymi działań sprzyjającym ochronie powietrza. A także mój patronat nad Sejmikiem Ekologicznym organizowanym od wielu lat przez Zespół Szkół nr 2. Podczas Sejmiku młodzież z wszystkich pruszczańskich szkół spotyka się by poruszać ważne problemy związane ze środowiskiem naturalnym.

Od dwóch lat organizowany w mieście Festyn ekoenergetyczny w ramach Dni Energii, mający zwrócić między innymi uwagę na problematykę zanieczyszczenia powietrza a także zachęcić mieszkańców do korzystania z nowoczesnej energetyki. Prowadzone zadania typowo administracyjne, tj. opracowanie dokumentów strategicznych dla Gminy, takich jak: Program ochrony środowiska, Plan gospodarki niskoemisyjnej, Plan działań na rzecz zrównoważonej energii, mają na celu zaplanowanie działań jakie w przyszłości będziemy realizować, aby między innymi ograniczyć zanieczyszczenie powietrza w naszym mieście.

Czy są już czujniki zapylenia i co wynika z odczytów?

Pod koniec 2019 r. zamontowane zostały w 14 lokalizacjach w mieście czujniki monitorujące stan jakości powietrza. Są to urządzenia informujące o temperaturze powietrza, wilgotności, ciśnieniu, ale przede wszystkim pokazują na bieżąco stężenie pyłów zawieszonych tj. PM 2.5 i PM 10 odpowiadających za smog.

Wyniki pomiarów każdy może śledzić korzystając z aplikacji Syngeos oraz wykorzystując monitory znajdujące się na terenie miasta. Stan jakości powietrza w mieście oceniamy jako dobry. Wyniki pomiarów analizujemy na bieżąco. Dokładana analiza będzie znana pod koniec kwietnia.

Czy mieszkańcy mogą uzyskać dofinansowanie na przykład na fotowoltaikę oraz inne przedsięwzięcia i ile gmina przeznaczyła na ten cel w tym roku?

W ramach naszego miejskiego programu istnieje możliwość uzyskania dofinansowanie na zadania polegające na modernizacji źródeł ciepła, w tym na przykład na wymianę pieca opalanego węglem i zamontowanie paneli fotowoltaicznych. Oprócz montażu mikroinstalacji fotowoltaicznej można również uzyskać dofinansowanie z budżetu miasta na zastąpienie węglowego pieca grzewczego innym źródłem, w tym: węzłem cieplnym, systemem ogrzewania elektrycznego, kondensacyjnym kotłem olejowym, kondensacyjnym kotłem gazowym, powietrzną pompą ciepła, pompą ciepła odbierającą ciepło z gruntu lub wody oraz kolektorami słonecznymi. Od kilku lat dofinansowujemy z budżetu miasta likwidację pieców węglowych. Z dofinansowania co roku korzysta coraz więcej osób. W latach 2015-2019 mieszkańcy zlikwidowali 77 pieców, a samorząd przeznaczył na ten cel ponad 300 tys. zł. W tym roku od początku stycznia przyjęliśmy 22 wnioski o dofinansowanie. W chwili obecnej w budżecie na ten cel zaplanowaliśmy 342,5 tys. zł. Pieniądze w budżecie na ten cel są zabezpieczone i można je zwiększyć w ciągu roku budżetowego.

Czy miasto prowadzi też inne, niezależne działania proekologiczne?

Są to działania polegające na budowie i rozbudowie infrastruktury drogowej i rowerowej. Finansowanie i promocja transportu zbiorowego. W tym ciesząca się dużym zainteresowaniem bezpłatna linia autobusowa 107. Poza tym liczne działania edukacyjne oraz dofinansowanie do wymiany pieców węglowych dla mieszkańców. Ponadto przeprowadziliśmy termomodernizację w czterech budynkach komunalnych oraz wymianę źródeł światła na energooszczędne żarówki LED w czterech placówkach oświatowych.

Ponad 200 lamp LED zamieni także lampy sodowe na ulicach miasta. Jesteśmy aktualnie na końcowym etapie rozliczania wniosku o dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020 na zadanie polegające na „Kompleksowej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz budynków komunalnych na terenie Pruszcza Gdańskiego.

Należy również wspomnieć o przystąpieniu w 2015 r. do europejskiej inicjatywy Porozumienia Burmistrzów. Zaplanowane i realizowane działania w ramach porozumienia pozwalają obniżać emisję zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego w naszym regionie.

Czy samorząd posiada możliwość kontrolowania i karania największych „kopciuchów”? Czy to jest wielki problem na terenie miasta?

Niestety zdarzają się przypadki kiedy brak świadomości ekologicznej a także ubóstwo energetyczne powodują, że musimy reagować. Od wielu lat Straż Miejska oraz pracownicy urzędu reagują na zgłoszenia mieszkańców i dokonują kontroli zarówno przedsiębiorców jak i osób fizycznych pod kątem spalania odpadów w piecach. Funkcjonariusze Straży Miejskiej oraz upoważnieni pracownicy mają prawo do wstępu na teren nieruchomości i mogą za takie przewinienie ukarać spalającego odpady mandatem do 500 zł. W ostatnim roku funkcjonariusze Straży Miejskiej dokonali 27 kontroli nieruchomości, nałożono 15 mandatów karnych a w 6 przypadkach pouczono mieszkańców o szkodliwości palenia odpadów piecu. Jeden wniosek o ukaranie skierowano do sądu a w pięciu przypadkach zgłoszenia były bezzasadne.