Na Pomorzu liczba zatruć grzybami w latach 2018-2021 utrzymywała się na stałym poziomie, maksymalnie jednego przypadku rocznie. W skali kraju to ułamek, bo dane GiS wskazują, że w całej Polsce takich zdarzeń jest od 500 do 1000 rocznie, a 30 do 60 z nich kończy się śmiercią. Czy ta różnica wynika z tego, że Pomorzanie na grzybach znają się tak dobrze? Lub pomorskie lasy nie obfitują w toksyczne gatunki grzybów tak, jak w innych częściach Polski?
Pomorzanie znają się na grzybach? W naszym regionie zatruć jest niewiele
- Zatruć grzybami jest rzeczywiście, w województwie pomorskim bardzo mało. Analizowaliśmy te liczby w ostatnich latach – mówi Anna Obuchowska, zastępca Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.
Oczywiście, wiedzy pomorskich grzybiarzy nie należy bagatelizować. Jednak jak słyszymy w pomorskim Sanepidzie, nie wszystkie przypadki zatruć, zwłaszcza tych lekkich, mogą być po prostu zgłaszane i trafiać do oficjalnych statystyk pomorskiej WSSE. A w miejscowych lasach występują niebezpieczne okazy: muchomor sromotnikowy, muchomor jadowity, muchomor plamisty, piestrzenica kasztanowata, krowiak podwinięty, tegoskór pospolity.
Zaznaczmy, GiS podaje, że do królestwa fungi zaliczane jest około 14 tys. gatunków grzybów wielkoowocnikowych, z czego jadalnych gatunków jest ponad 2 tys. Na terenie Polski występuje około 4,5 tys. gatunków, z czego 1100-1400 zalicza się do potencjalnie zdatnych do spożycia, natomiast trujących ok 200 gatunków, w tym kilka śmiertelnie.
Wszyscy grzybiarze, mający wątpliwości co do swoich zbiorów, mogą zwrócić się do WSSE o weryfikację zebranych grzybów.
- Mamy wykwalifikowanych grzyboznawców, którzy pomogą rozwiać wszelkie wątpliwości – mówi Anna Obuchowska. - Zapraszamy do naszej siedziby w Gdańsku i powiatowych inspektoratów. Rozwiejemy wątpliwości.
Grzyboznawcy Sanepidu podkreślają: grzyby jadalne łatwo pomylić z trującymi. Zbierać należy grzyby zdrowe, a także wyrośnięte i dobrze wykształcone. Młode grzyby, bez wykształconych cech danego gatunku, stanowią najczęstszą przyczynę tragicznych pomyłek. Co ważne, to w grupie grzybów rurkowych nie występują grzyby śmiertelnie trujące i występuje dużo mniejsze ryzyko zatrucia, niż w przypadku grzybów blaszkowych. Podstawową zasadą zatem powinno być sprawdzenie, co kryje się pod kapeluszem okazu.
Lekarze odradzają także spożywanie potraw zawierających grzyby przez dzieci i młodzież.
Co się dzieje w organizmie po zjedzeniu trującego grzyba, wyjaśniał dr n. med. Jarosław Szponar, kierownik Oddziału Toksykologiczno-Kardiologicznego w Lublinie.
- Toksyny muchomora sromotnikowego niszczą wątrobę. Gdy - po kilku godzinach od zjedzenia - pojawiają się objawy zatrucia, uszkodzenia organu są już nieodwracalne. W toksykologii przyjmuje się, że wystarczy zjeść jeden kapelusz grzyba, by przyjąć śmiertelną dawkę zabójczych substancji – tłumaczył w rozmowie z RMF FM.
W wielu przypadkach jedynym ratunkiem jest w takiej sytuacji przeszczep wątroby.
Eksperci pomorskiej WSSE rozwiewają też mity na temat domowych sposobów weryfikacji grzybów trujących.
- Powszechne przekonanie, że cebula i srebrne sztućce czernieją w zetknięciu z grzybem trującym, nie ma pokrycia w rzeczywistości. Podobnie rozpoznawanie grzybów po smaku jest błędem - np. muchomor sromotnikowy jest słodki z delikatnym posmakiem migdałowym. Nieprawdą jest też, że jeśli grzyb jest nadgryziony przez zwierzę, oznacza, że jest jadalny. Ślimaki z chęcią żerują na trujących muchomorach czerwonych – informuje pomorski Sanepid.
Grzyby trujące w pomorskich lasach
Muchomor sromotnikowy
Muchomor sromotnikowy rośnie od lipca do października, zarówno w okolicach dębów i buków, jak i sosen. Można go pomylić z gąską zielonką, gołąbkiem zielonawym, czubajką kanią.
Muchomor jadowity
Muchomor jadowity owocnikuje od czerwca do września, najczęściej w lasach iglastych. Można go pomylić z: pieczarką polną i gęśnicą wiosenną (zwaną gąską majówką, majówką wiosenną).
Muchomor plamisty
Obecny jest w lasach liściastych (rzadziej w iglastych), od czerwca do października. Występuje pojedynczo lub w małych grupach. Można go pomylić z czubajką kanią.
Piestrzenica kasztanowata
Gdzie rośnie? W lasach liściastych (zazwyczaj na korzeniach drzew i pniakach) oraz w miejscu wyrębu drzew, najczęściej od marca do maja. Piestrzenicę kasztanowatą można pomylić ze smardzem jadalnym.
Krowiak podwinięty
Grzyba tego można pomylić z rydzem (mleczajem świerkowym), którego dojrzałe egzemplarze mają pusty trzon, a uciśnięte blaszki przebarwiają się na zielono.
Tęgoskór pospolity
Można pomylić z: jadalnymi purchawkami, które są znacznie bardziej miękkie, i z truflami, które w całości rozwijają się pod ziemią.
Filip Chajzer o MBTM
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?