Aspiryna nie zapobiega udarom mózgu, może za to zwiększać ryzyko krwawień i anemii u seniorów. Nie powinni przyjmować jej profilaktycznie

Aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy, rozrzedza krew; dość powszechne jest zatem przekonanie, że codzienne jej zażywanie może zmniejszyć ryzyko udaru niedokrwiennego mózgu. Dochodzi do niego wtedy, gdy nastąpi zawężanie lub zatkanie tętnicy doprowadzającej krew do mózgu.

Ryzyko takiego udaru jest szczególnie duże u seniorów. Lekarze rodzinni nierzadko zalecają zatem starszym pacjentom codzienne przyjmowanie małej dawki aspiryny (75 lub 100 miligramów), by zmniejszyć ryzyko udaru niedokrwiennego.

– Jest coraz więcej dowodów, że zalecanie osobom starszym codziennego przyjmowania aspiryny, jeśli nie jest to konieczne, nie jest dobrym pomysłem – ostrzega prof. John McNeil z Monash University w Melbourne i zwraca jednocześnie uwagę, że nie ma dowodów na to, by dzięki lekowi ryzyko udaru było mniejsze.

Australijski specjalista powołuje się na pięcioletnie badania ponad 19 tys. pacjentów, z których zdecydowana większość była w wieku co najmniej 70 lat (opublikowane przez JAMA Network Open). Połowa badanych codziennie zażywała 100 mg aspiryny, a pozostali – placebo (substancję o obojętnym działaniu).

W okresie pięciu lat nie zauważono istotnych różnić w obu grupach. Niedokrwienny udar mózg zdarzył się u 1,5 proc. osób zażywających aspirynę oraz u 1,7 proc. tych, którzy przyjmowali jedynie placebo. Wynika z tego, że aspiryna w małych dawkach przyjmowana codziennie w zasadzie nie zmniejsza ryzyka udaru.

Prof. John McNeil ostrzega, że kwas acetylosalicylowy nawet w małych dawka może sprzyjać powstawaniu w mózgu krwawień.

U 1,1 proc. seniorów przyjmujących profilaktycznie kwas acetylosalicylowy wykryto krwawienia w obrębie mózgu. Takie powikłanie wystąpiło natomiast u 0,8 proc. osób, które otrzymywały jedynie placebo (może być związane na przykład z upadkiem, często zdarzającym się u osób starszych).

Prof. John McNeil zwraca jednak uwagę, że obserwacje te dotyczą osób, które nie są po zawale serca i nie mają zaawansowanych chorób sercowo-naczyniowych. W przypadku tych pacjentów aspiryna w małych dawkach może chronić przed udarem niedokrwiennym mózgu. Poza tym bez konsultacji lekarzem nie wolno jej odstawiać.

W ostatnim czasie w „Annals of Internal Medicine” opublikowano wyniki badań, które wskazały, że codzienne przyjmowanie niskiej dawki aspiryny może również powodować anemię u osób po 70. roku życia.

Ryzyko rozwoju niedokrwistości było o około 20 proc. wyższe u osób przyjmujących aspirynę codziennie, niż u przyjmujących placebo. Ponadto odnotowano znaczący spadek stężenia ferrytyny we krwi i niewielki spadek średniej hemoglobiny u osób przyjmujących aspirynę.

Jak podaje MedicalNewsToday, w kwietniu ubiegłego roku amerykańska grupa ds. usług profilaktycznych zaleciła, aby dorośli w wieku 60 lat i starsi nie przyjmowali aspiryny w celu zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym.

W przypadku osób w wieku od 40 do 59 lat grupa stwierdziła, że aspiryna powinna być rozpatrywana indywidualnie dla osób z szacowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym wynoszącym 10 proc. lub więcej.(PAP)

Autor: Zbigniew Wojtasiński
zbw/ zan/ mso