Pruszcz Gdański: Odkryto, kto jest autorem zabytkowych witraży [ZDJĘCIA]

Sygnatury Theo M. Landmanna zostały odkryte na witrażach w ubiegłym roku, podczas prac renowacyjnych prowadzonych w kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pruszczu Gd.

- Skontaktowaliśmy się z istniejącym w Niemczech archiwum artysty i okazało się, że są to jedyne jego prace, które przetrwały na naszym terenie - tłumaczy proboszcz parafii ks. kanonik Andrzej Żebrowski.

Wytłumaczenia związków Landmanna z pruszczańską świątynią podjęli się historycy Bartosz Gondek i Marek Kozłow. - Theo Landmann należy do wąskiego grona artystów zajmujących się witrażami, którzy nie tylko nie narzekali za życia na brak zleceń, ale trafili także na karty europejskiej historii sztuki - wyjaśnia Gondek.

Landmann urodził się w 1903 w Gdańsku, a zmarł w 1978 w Osnabrück. Studiował na wydziale malarstwa Politechniki Gdańskiej pod kierunkiem Fritza Augusta Pfuhle. Odkryty został jeszcze jako student, przez, w większości polską, wspólnotę parafialną w Gdańsku Brzeźnie. Nieposiadający dotąd swojej świątyni, katolicy z tej niezbyt zamożnej dzielnicy Gdańska, rozpoczęli w 1921 roku budowę kościoła, przy której nieodpłatnie pracowali. Ze względu na szczupłość finansów za podstawę fundamentów postanowiono użyć budulca z częściowo rozebranej sąsiedniej baterii nadbrzeżnej, broniącej wcześniej wejścia do portu.

- Najprawdopodobniej to właśnie oszczędności sprawiły, że zdecydowano się na witraże autorstwa młodego, 20-letniego studenta, poleconego przez jednego z członków wspólnoty parafialnej - dodaje Kozłow. -
Kiedy po dwóch latach budowy, w kwietniu 1923 roku, w kościele odprawiono pierwszą mszę, Landmann otrzymał już od wolnogdańskich katolików kolejne zlecenie. Tym razem w Pruszczu Gd.

- Kamień węgielny położono w 1923 roku, a prace budowlane zakończono pięć lat później - kontynuuje Gondek. - W niezwykle klimatycznej świątyni, zaliczanej dziś do jednego z ciekawszych przykładów modernizmu wolnogdańskiego, w której formie odnajdziemy elementy historyzujące, charakterystyczne dla niemieckich świątyń okresu międzywojennego, znalazły się także dwa witraże, przedstawiające chór anielski - dodaje.

Landmann przez ponad 50 lat tworzył nieprzerwanie, co oznacza, że cieszył się uznaniem zleceniodawców z kręgów kościelnych. Utworzone w roku 2009, przez jego córkę Pię Landmann Archiwum Theo und Ruth Landmann w Osnabrück skatalogowało do dziś niemalże 400 dzieł, których autorem lub projektantem był gdańszczanin.

Przypomnijmy, że ze względu na wartość architektoniczną kościoła, jego znaczenie dla historii miasta i regionu oraz zachowane elementy przedwojennego wyposażenia kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy został wpisany do rejestru wojewódzkiego konserwatora zabytków.